Bronnen
Tegenwoordig kun je heel veel historische gegevens en veel beeldmateriaal thuis op de computer bekijken. Archieven werken er hard aan zoveel mogelijk te digitaliseren. Op deze pagina laten we kort een het werken met enkele bronnen zien. Die zijn thuis digitaal in te zien .
Delpher: digitaal archief kranten, boeken en tijdschriften (link)
Beeldbank Stadsarchief Amsterdam (link)
Archiefbank stadsarchief Amsterdam (link)
EEN VOORBEELD VAN HET GEBRUIK VAN ARCHIEVEN
Bijna alles wat je bij die databanken kunt aanklikken, mag je downloaden. Sommige beelden zijn auteursrechtelijk beschermd en de privacy-wetgeving maakt het soms onmogelijk persoonlijke gegevens in te zien.
Delpher: digitaal archief kranten, boeken en tijdschriften (link)
In Delpher werken steeds meer Nederlandse bibliotheken, universiteiten, musea en erfgoedinstellingen samen om kranten, boeken en tijdschriften digitaal beschikbaar te stellen. Het is een gebruiksvriendelijk digitaal archief.
Het oudste bericht over het Distelplein dateert van 27-11-18 en stond in het Algemeen Handelsblad.
De straatnamen in de nooddorpen was aanleiding tot klachten en satire. In De Telegraaf was een stukje geplaatst dat in augustus 1920 in veel kranten werd overgenomen.
In dezelfde maand werden de openingstijden van het badhuis aan de Kromme Distelstraat gepubliceerd. In De Tribune stond op 2 juli 1925 een kleine opmerkelijke oproep in het Amsterdamse nieuws met betrekking tot Kromme Distelstraat 1.
Beeldbank Stadsarchief Amsterdam (link)
De beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam bevat heel veel foto’s die je gratis mag downloaden. Voor gebruik in publicaties moet je de gebruiksvoorwaarden gooed lezen. Maar voor privégebruik kun je er zonder problemen veel aan hebben.
Als het je niet lukt om de foto te vergroten in het scherm, klik dan in de adresbalk op het zwarte icoontje dat links naast het groene hangslotje staat.
Het Historisch Centrum Amsterdam Noord heeft een digitaal beeldarchief waarin veel meer foto’s uit Noord zijn te vinden. Die zijn alleen tijdens openingstijden in het centrum Johan van Hasseltweg 32b in te zien. Je kunt er digitale kopieën van foto’s krijgen. Die zijn grotendeels van particulieren overgenomen en daarvan blijven de negatieven in hun bezit. Het nadeel is dat er veel foto’s nog goed beschreven moeten worden. Een DIsteldorp-kenner met wat vrije tijd kan daarbij helpen.
Archiefbank stadsarchief Amsterdam (link)
Stel dat je nu woont op Distelweg 46. Wie hebben daar gewoond en wat zou je over hun te weten kunnen komen.
Voor de eerste periode moet je dan naar de inventarissen en daar zoeken naar woningboeken. Je vindt dan inventaris 5417: Archief van het Bevolkingsregister: woningboeken. Die woningboeken zijn op straatnaam gealfabetiseerd en bestrijken de periode 1897 – 1922. Als je Distelweg intypt wordt er een treffer in de lange lijst van woonboeken geel gemaakt. In dit geval D19. Het is wel even zoeken, want het boek begint met Dahliastraat en Dapperplein…
(Je kan ook meteen bij de D kijken en dan naar Distelweg zoeken, maar dat is lastiger dan je denkt. Distelweg is ingedeeld in D22 dat eerst Dahliastraat en Dapperplein beschrijft. De nieuwe straten werden toegevoegd aan bestaande boeken of (in dit geval) werd er een deel van D21 (dat het hele dorp verder beschrijft) ingedeeld bij zo’n boek.)
Eerste bewoonster van Distelweg 46 was Mourina Lasschuit, geboren in 1867.
Aantal bewoners per gezin
Het aantal personen bij haar in huis was bij aankomst 1/3 (M/V) en varieerde van 1/2 naar 1/4 en eindigde met 1/3. Dat kan te maken gehad hebben met inwoning en tijdelijk verblijf elders.
Inwonenden
Onder haar naam zie je op de website v.Vloten 3.p en in de rechterkolom los werkman Willem Joseph Schokker (1895) die op 20-10-19 tegelijk met haar van S9/91 kwam, Woningboek S9, blad 91. Zo’n vermelding onder de naam van het Hoofd (de kaarthoudster) betekent inwonende familie. De inwonenden rechts zijn commensaals, betalende inwonenden met een eigen kaart.
Vorig adres
S9, blad 91 blijkt bij opzoeken Schoorsteenvegerssteeg 8 1 hoog rechts te zijn, een steeg tussen Singel en Spuistraat, niet ver van de Paleisstraat. Daar was tot 1895 op het Singel de Appelmarkt die daarna naar de Marnixstraat verhuisde en in 1934 naar de Centrale Markthallen.
Beroepen
In de gezinskaarten 1893-1939 blijkt Mourina Lassschuit gescheiden te zijn van Hendrik van Vloten en de 3 personen Van Vloten blijken twee van haar dochters te zijn en een zoon. Mourina en een van de dochters staan genoteerd als werkster sigaretten fabr. In de sigaren- en sigarettenfabricage was vaak sprake van thuiswerkers, mogelijk werkten zij thuis. De oudste dochter was dag-dienstbode, de derde boekbindster.
Vertrek
Op 20-01-19 naar Distelweg 46 gekomen, vertrekken Mourina en de kinderen 07-12-22 naar Haarlemmerplein 9. Tot 1937 heeft ze volgens de kaart nog 16 andere adressen in de stad en verhuisde ze dus om het jaar. Ze ging waar ze zo goedkoop mogelijk konden wonen, een nieuw behangetje kreeg en misschien moest ze wegens huurschuld ook weleens vroegtijdig vertrekken.
Volgende bewoner
Als je dan naar de woningkaarten 1924-1989 gaat, is te zien dat regelmatig verhuizen niet ongewoon was. Tussen 1920 en 1952 woonden er 9 gezinnen, dat betreft het deel van de kaart boven de vouw. Onder de vouw staan de commensaals of inwonenden. Het gezin van Cornelis Klasen (1883) bestond uit 9 personen.
EEN VOORBEELD DAT BIJNA MISLUKT
Op dood spoor
In de Tribune van 2 juli 1925 stond de oproep die je hiernaast ziet. Ben je benieuwd wie die Joop was, dan kun je in de woningkaarten van het stadsarchief kijken. Je typt de straatnaam en het nummer 1 en dan zie je wie daar gewoond hebben. Kromme Distelstraat 1 geeft het volgende te zien.
Klik op het zwarte icoontje (zie boven) als je niet naar de kaart wordt geleid.
De foto is op deze bladzijde niet goed te lezen, maar het blijkt om Joop Muus te gaan, geboren in 1887. Hij vertrok op 03-04-1923 naar Aurikelstraat 15′ in de Bloemenbuurt. Zijn datum van aankomst ontbreekt echter op de kaart. Dat kan goed, want de woningkaarten werden in 1922/24 ingevoerd. Wil je weten wanneer hij op nummer 1 kwam wonen, dan kun je twee dingen doen:
1. Je kijkt bij de indexen of zijn gezinskaart daar uitsluitsel over geeft.
2. Je kijkt in de inventarissen bij de woningboeken die voorafgingen aan de kaarten.
Bij de gezinskaarten 1893-1939 vindt op Muus en J en 1887 niet de man die je zoekt. Ook niet als je het vakje ongeveer aankruist. Meestal gaat het goed maar soms heb je bij je onderzoek pech.
Bij de Bevolkingsregister: woningboeken 1897 – 1922 typ je Kromme Distelstraat in en dan wordt je naar een treffer verwezen die in de lijst geel wordt gemerkt. Woningboek D21 (de straten zijn alfabetisch op straatnaam geordend) geeft na enig bladeren Kromme Distelstraat 1. Maar ook daar is Joop Muus niet te vinden.
Nu is mijn hoop gevestigd op de Overgenomen delen die ik in de index kan vinden, zoek ik ook tevergeefs naar Joop. Via de woningkaarten kan ik zijn spoor volgen:
15-09-27 Aurikelstraat 15′ M/V 2/1
17-05-27 naar Elzenstraat 23′ -M/V 2/3
06-07-34 naar Andoornstraat 20′ – M/V 2/3
03-12-35 naar Ten Katestraat 22”’ M/V 2/3
12-05-37 naar Herenstraat 39′ maar op dat adres raakt hij weer zoek
EEN DOMME VERGISSING
Wat ik niet gemerkt heb, is dat in al die archieven eerst de naam en dan de voornaam wordt genoemd.
In de advertentie werd opgeroepen naar Joop in Kromme Distelstraat 1 te komen. Ik las dat als zijn voornaam (oeps).
Hij heet dus Joop, Muus, is in 1887 geboren in Zaandam, getrouwd met Hebdrika Rutten (1889) en hun kinderen zijn in 1920, als ze naar Kromme Distelstraat 1 verhuizen: Trijntje (1913), Cornelis (1915) en Maria (1919). Maartje (1925) wordt daar geboren. Muus had verschillende banen bij het GEW en was op het laats peteropnemer. Voordat ze naar de Kromme Distelstraat kwamen, woonde ze op Verbindingstraat 17′ bij een ander gezin in.Op 8-10-17 kregen ze een woning in de Cliviastraat op nr.7 en een jaar later gingen ze naar Cliviastraat 21 huis (beide in nooddorp Obelt / Ericadorp aan de Grasweg).
Ik kwam er toevallig achter dat ik voor- en achternaam verwisseld had. In de Tribune zag ik deze advertentie.
Ik ben gemakkelijk op het verkeerde spoor te brengen. Maar het archief heeft bijna altijd gelijk.
Recente reacties